Het bijzondere
verhaal van de
vrijwillige landstorm

De geschiedenis van De Vrijwillige Landstorm gaat over vrijwillige weerbaarheid en steun geven aan het wettig gezag. Een vergeten hoofdstuk Nederlandse geschiedenis over burgerparticipatie. Op deze website kan je meer over deze organisatie ontdekken.

Vrijwillige-Landstorm-Bijzondere-man-schop

De geschiedenis

De Vrijwillige Landstorm wordt aan het begin van de Eerste Wereldoorlog (1914) opgericht als mannen en jongens zich vrijwillig aanmelden bij het Nederlandse leger voor het verdedigen van ons land. Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog wordt de Vrijwillige Landstorm uitgebreid met Buitengewone Vrijwilligers tijdens de socialistische revolutiepoging in Nederland. Deze vrijwilligers vormen samen de Bijzondere Vrijwillige Landstorm (BVL).

In de jaren die volgen is de Vrijwillige Landstorm een maatschappelijk tegengewicht tegen deze revolutionairen vanuit links, zoals de SDAP. Vanaf de jaren 1930 is dit gevaar min of meer geweken en is de Vrijwillige Landstorm een maatschappelijk tegengewicht tegen de nationalisten, zoals de NSB.

Deze organisatie is er om ‘Steun te geven aan het Wettige Gezag’ – de Nederlandse regering – en groeit in 20 jaar tijd tot een organisatie met bijna 100.000 leden. In zo’n 1.300 steden en dorpen is er een afdeling van de Vrijwillige Landstorm. Zij oefenen wekelijks in het schieten met een geweer. Er is een sterk groepsgevoel en jaarlijks worden er landdagen georganiseerd waar 10.000den op afkomen.

De Vrijwillige Landstorm vecht in mei 1940 mee met het Nederlandse leger tegen de binnenvallende troepen van Hitler. Van de 280.000 Nederlandse soldaten, hebben meer dan 42.000 een achtergrond bij de Vrijwillige Landstorm. Honderden vrijwilligers sneuvelen tijdens deze gevechten. Daarna wordt de Vrijwillige Landstorm opgeheven door de Duitse bezetter.

Door de Tweede Wereldoorlog is dit stuk Nederlandse geschiedenis ondergesneeuwd. Stichting de Nationale Landstormcommissie biedt met deze website een centrale plaats aan waar de geschiedenis van de Vrijwillige Landstorm gedeeld wordt. De aankomende jaren zal deze website blijvend worden ontwikkeld.

Monument-Als-het-Moet-header

Monument 'Als 't Moet'

Ieder jaar wordt door het Korps Nationale Reserve stil gestaan bij alle gesneuvelden van de Vrijwillige Landstorm. Dit vindt plaats op het Militaire Ereveld Grebbeberg bij het Monument ‘Als ’t Moet’

Lees verder

Wetenschappelijk onderzoek

Het Korps Nationale Reserve, onderdeel van de Koninklijke Landmacht, is bij Koninklijk Besluit de traditie opvolger van de Vrijwillige Landstorm. Zo is het credo van de Vrijwillige Landstorm ‘Als ’t moet’ ook het credo van het Korps Nationale Reserve.

Bekijk het boek

Bijzondere verhalen

Veel van de geschiedenis van de (Bijzondere) Vrijwillige Landstorm is verloren gegaan. Vooral door de Tweede Wereldoorlog. Veel documenten zijn verbrandt toen Nederland werd aangevallen in mei 1940. Ook zijn veel documenten verloren gegaan door een bombardement op het Bezuidenhout in Den Haag (1944), waar de voorzitter van de Nationale Landstormcommissie woonde. Toch zijn er bijzondere verhalen bewaard gebleven.

1930 | SERGEANT CRAMER

De in 1893 geboren H.J. Cramer is tijdens de mobilisatie van ’39-’40 lid van het Vrijwillige Landstormkorps Luchtwachtdienst en commandant van de Luchtwachtpost Haarlem. Hij heeft in de jaren, vanaf…

Lees meer

1917 | LEENDERT VAN PELT

In juni 1915 wordt Leendert van Pelt ingeschreven als vrijwilliger bij het Landstormkorps Zuid-Holland-West. De rang van sergeant wordt hem toegekend. Twee maanden later wordt deze gewijzigd in sergeant-majoor-instructeur. Hierna…

Lees meer

1940 | LUITENANT BIERINGA

Jakob Jan Bieringa, geboren te Roden op 6 februari 1911 en woonachtig in Apeldoorn als hij gemobiliseerd wordt. Voordat hij naar Apeldoorn verhuist, woont hij in (de buurt van) Rotterdam…

Lees meer

1915 | LANDSTORMKORPS LIMBURGSCHE JAGERS

Het Landstormkorps Limburgse Jagers was het eerste Landstormkorpsen dat werd opgericht. In totaal waren er in Nederland 19 Landstormkorpsen. Welke vele onderafdelingen hadden, wel meer dan 1300 stuks! Door Luitenant-kolonel…

Lees meer

1940 | STELLINGEN KORNWERDERZAND

De stelling – Kornwerderzand – in Friesland bij de Afsluitdijk is een van de meest moderne stellingen in Nederland op dat moment. De kazematten moeten belangrijke sluizen beschermen waarmee het…

Lees meer

1939 | SOLDAAT JAN HENDRIKS

Een van de vele leden van de Vrijwillige Landstorm eind jaren ’30 is Johannes Hendriks. Hij is lid van het Vrijwillige Landstorm Korps Luchtafweerdienst, afdeling Delft. Doordat zijn familie de…

Lees meer

1940 | MAJOOR VAN LOO

Van de geschiedenis van deze Vrijwillige Landstorm is maar weinig bewaard gebleven. Een uitzondering is het levensverhaal van majoor van Loo, commandant van het 2e Depot Bataljon Vrijwillige Landstorm Korps…

Lees meer